در بازار فارکس چه می‌گذرد؟
بازار فارکس یکی از انواع بازارهای سرمایه است که در سال‌های اخیر طرفدارن بسیاری در ایران پیدا کرده و توجه بخشی از صاحبان سرمایه را به سمت خود جلب نموده است. فارکس بزرگترین بازارهای سرمایه در جهان است و با ۵ ترلیون دلار گردش مالی روزانه، اعتبار بسیاری در بین سرمایه‌گذاران جهانی دارد. اما در ایران، به‌دلایل بسیاری از جمله ناشناخته بودن این بازار و ضعف آموزش‌های موجود در این زمینه، مورد بی‌توجهی صاحبان سرمایه بود. افراد بسیاری به‌دلیل ناآگاه بودن درمورد نحوه ورود و فعالیت در این بازار، قدرت ریسک و پذیرش مخاطرات موجود در معاملات آن را نداشتند. ما اکنون، به‌دنبال افزایش استقبال عمومی نسبت به این بازار، قصد داریم شما را با آن بیشتر آشنا کرده و چند و چونش را مورد بررسی قرار دهیم.
فارکس (forex) که برگرفته از عبارت Foreign Exchange Market است، به بازار تبادل ارزهای خارجی گفته می‌شود. این بازار که به اختصار آن را FX نیز می‌نامند، از سال ۱۹۷۱ شکل گرفته و روند رشد و توسعه آن از سال ۱۹۹۸ آغاز گشت.
معاملات صورت گرفته در این بازار شامل «تبدیل یک ارز به ارز دیگر با نرخ مشخص» است. در واقع این بازارهای مالی که برخلاف بورس یک مرکز فیزیکی متمرکز و واحد ندارد، شبکه‌ای از خریدارن و فروشندگان را تشکیل می‌دهد که ارز موردنظرشان را با قیمتی توافقی (مشخص شده) بین یکدیگر جابجا میکنند. این معاملات گاهی با اهداف کاربردی و منطقی انجام می‌شوند و گاهی تنها کسب سود را برای معامله‌گران دنبال میکنند.
فعالان اصلی بازار فارکس شامل موارد زیر است:
- بانک‌های مرکزی
- موسسات مالی بزرگ
- بانک‌های تجاری
- شرکت‌های سرمایه گذاری
- شرکت‌های تجاری
- صرافی‌ها
- سفته بازان و اشخاص حقیقی
این معامله‌گران خرد و کلان، ارزهای مختلفی مانند دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و دیگر پول‌های کشورها را داد و ستد میکنند. معامله‌گری و تبادل ارز در این بازار نامتمرکز دو سویه، نرخ تبدیل ارز را برای تمامی بازارهای جهانی مشخص می‌کند. به‌این ترتیب، میزان ارز مبادله شده در یک روز معاملاتی، نمودار قیمتی بعضی از ارزها را با نوسانات زیادی همراه می‌نماید. نوسانات و بی‌ثباتی‌هایی که با ایجاد سود و زیان‌های قابل توجه، فارکس را برای معامله‌گران جذاب کرده است.
بازار فارکس چگونه عمل می‌کند؟
گفتیم که برای فارکس یک مکان مرکزی واحد وجود ندارد. این بازار را شبکه‌ای از بانک‌ها اداره میکنند و چهار مرکز اصلی در لندن، سیدنی، نیویورک و توکیو برای آن تعریف شده است. این مراکز در جغرافیای زمانی مختلف مشخص شده‌اند و به‌این ترتیب می‌توان به‌صورت ۲۴ ساعته در آن به معامله پرداخت.
به‌این ترتیب، حقیقت معاملات صورت گرفته در بازار فارکس از طریق تلفن، اینرتنت و شبکه‌های بین بانکی صورت می‌گیرد و ما در این بازار مانند بازارهای سنتی شاهد هیچ معامله فیزیکی در یک مکان مشخص نیستیم. معامله‌گران در این بازار توسط کارگزاری‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند.
فعالیت کارگزاری‌ها نیز قوانین مشخصی دارد که نهاد‌های نظارتی (رگولاتوری) بر اساس این قوانین، عملکرد آن‌ها را کنترل میکنند. برای مشخص شدن آنچه در این بازار در جریان است به ذکر یک مثال ساده می‌پردازیم:
فرض کنید ۳۰۰۰۰۰ یورو دارید و می خواهید آن را به دلار تبدیل کنید. برای این تبدیل در بازار فارکس باید معامله‌ای را صورت داده و طی آن از نرخ تبدیل یا Exchange rate استفاده کنید. نرخ تبدیل درواقع نسبت قیمت دو ارز است و بر اساس اینکه کدام ارز در آن لحظه قوی‌تر است، دچار نوسان می‌شود.
این معامله ممکن است به‌دلیل اقدام به سرمایه‌گذاری در آمریکا صورت گیرد یا به‌دلیل کسب سود. برای رسیدن به هدف کسب سود باید از علوم تحلیلی استفاده کرده و با پیش‌بینی حرکت آتی قیمت ارزها نسبت به آینده بازار آگاهی لازم را داشت.
جفت ارزها در بازار فارکس
ارزها در بازار فارکس به صورت جفت‌ارز معامله می‌شوند. Currency Pair یا جفت ارز به ترکیب و جفت‌کردن دو ارز گفته می‌شود. برای مثال جفت ارز دلار و ریال در ایران مهمترین جفت ارز محسوب می‌شود. جفت ارزها در بازار فارکس به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- جفت ارزهای اصلی که دلار آمریکا همیشه در آن‌ها حضور دارد.
- جفت ارزهای کراس که دلار آمریکا در آن‌ها حضور ندارد و شامل دو ارز اصلی می‌شود. (دلار کانادا، پوند انگلیس، یورو، دلار استرالیا، ین ژاپن، دلار نیوزلند و فرانک سوئیس درکنار دلار آمریکا ارزهای اصلی در بازار فارکس محسوب می‌شوند.)
- جفت ارزهای اگزوتیک که از یک ارز اصلی و یک ارز بازار نوظهور تشکیل می‌شود. برزیل، مکزیک، شیلی، ترکیه یا مجارستان از بازارها یا اقتصاد‌های نوظهور محسوب می‌شوند.
در بازار فارکس بیش از ۷۰ درصد معاملات مربوط به جفت‌ارزهای اصلی می‌شود که کم‌نوسان‌ترند و دارای قدرت نقدشوندگی بالا هستند. این جفت‌ارزها درصد کارمز پایین‌تری دارند و رفتار آن‌ها در بازار منطقی است. پس از آن، جفت‌ارزهای کراس قرار می‌گیرند که ثبات قیمتی کمتر و کارمزد معاملاتی بالاتری دارند. میزان نقدشوندگی آن‌ها اما مناسب است. درنهایت جفت ارزهای اگزوتیک هستند که به‌دلیل کارمزدهای بالا، نقدشوندگی ضعیف و رفتارهای و نوسانات نامعقول محبوبیت چندانی ندارند.
تحلیل‌های مورد استفاده در بازار فارکس
یکی از مهمترین نکات درمورد بازار فارکس، تاثیر اخبار روز دنیا بر آن است. ماهیت بین المللی و استراتژیک این بازار باعث می‌شود که اخبار و وقایع مهم مرتبط با قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان حتی در طول یک روز، تاثیری مستقیم و چشمگیر بر نوسانات آن داشته باشد. به‌همین دلیل در سال‌های اخیر سایت‌هایی نظیر Forex factory، Daily FX و Investing به پوشش اخبار بازار جهانی ارز می‌پردازند.
بررسی اخبار روز دنیا و مطالعه جو غالب بازار و معاملات، به نوعی تحلیل نوین بازار فارکس با نام تحلیل سنتیمنتال می‌انجامد. تحلیلی که می‌تواند مسیر آتی بازار را برای معامله‌گر مشخص کند. تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی دو روش تحلیلی دیگر بازار فارکس هستند که در بازارهای مالی دیگر مانند بورس و ارزهای دیجیتال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرنذ.
هزینه‌های معاملاتی بازار فارکس
بازار فارکس نیز مانند دیگر بازارهای سرمایه، هزینه‌های معاملاتی‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. این هزینه‌ها البته تاحدودی نسبت به دیگر بازارها بالا به‌حساب نمی‌آیند و می‌توان گفت کمترین هستند. هزینه‌های معاملاتی بازار فارکس شامل موارد زیر می‌شود:
- اسپرد که کارمزد متغیر است و اختلاف نرخ خرید و فروش را شامل می‌شود.
- کمیسیون که کارمزد ثابت است و براساس نمادهای معاملاتی، میزان نقدینگی حساب و حجم مبادلات از حساب سرمایه‌گذار کسر می‌گردد.
- سوآپ تفاوت نرخ بهره ارز یا دارایی پایه در معاملاتی را شامل می‌شود که در پایان یک روز بسته نشده و باز می‌مانند.
درنظر داشته باشید، اسپرد خود نوعی کمیسیون محسوب می‌شود. این هزینه‌ها در بازار فارکس ثابت نیست و بین کارزاران مختلف متفاوت است.
کلام آخر
بازار فارکس گرچه نیاز به تسلط و آموزش مخصوص خود دارد، اما بازاری است که ریسک معاملات در آن کمتر است و دربین سرمایه‌گذاران جهانی و معامله‌گران حرفه‌ای قابل اعتمادتر محسوب می‌شود. با شناخت کامل و دقیق این بازارهای مالی و به‌کارگیری روش‌های تحلیلی درست، می‌توان از آن سودی منطقی و مورد قبول در فاصله زمانی معقول کسب نمود. در این بازار با خطر سوخت شدن و نابود شدن سرمایه مواجه نمی‌شوید.
