مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی را چگونه انجام دهیم؟
مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، از موضوعاتی است که فعالان بازارهای مالی با آن آشنایی دارند. این مفهوم در هر بازار مالی، از چنان اهمیتی برخوردار است که در صورت عدم توجه به آن، می‌تواند باعث از بین رفتن تمام سرمایه‌ی شخص شود. این موضوع در تمام آموزش‌ها، دوره‌ها و کلاس‌های تدریس بازارهای مالی وجود دارد.
از همین‌رو، می‌توان این موضوع را قبل ورود به بازارهای مالی فرا گرفت تا بتوان مدیریت مناسبی روی سرمایه، اعمال کرد. در این مقاله می‌خواهیم راجع به این مفهوم صحبت کنیم و مفاهیم پیرامون آن را نیز بررسی کنیم. اگر علاقه دارید در رابطه با مدیریت ریسک یا مدیریت سرمایه بیشتر بدانید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
تعریف بازده و ریسک
برای اینکه مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی را فرا بگیریم، نخست باید بدانیم که ریسک و بازده به چه معنایی هستند. نخست به بررسی بازده می‌پردازیم؛ بازده را به صورت ساده، می‌توان هدیه یا پاداشی عنوان کرد که شخص سرمایه‌گذار آن را در سرمایه‌گذاری خود، بدست می‌آورد.
به عنوان مثال، اگر در یک سرمایه‌گذاری مبلغ 500 هزار تومان را قرار دهیم و پس از مدتی، این مبلغ به 550 هزار تومان تبدیل شود، مقدار 50 هزار تومان را به عنوان بازده سرمایه‌گذاری، در نظر می‌گیریم. هر سرمایه‌گذاری قبل از ورود به موضوع مورد سرمایه گذاری، بررسی می‌کند که میزان بازده مورد انتظار وی از این فعالیت، چه مقداری است. بنابراین در این حالت، دو مفهوم وجود دارد؛ مورد اول: بازده واقعی که پس از سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود. مورد دوم نیز بازده مورد انتظار که قبل از سرمایه‌گذاری تخمین زده می‌شود.
ریسک، عنصری دیگر در مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی است. ریسک به میزانی از پذیرفتن خطر توسط سرمایه‌گذار مربوط می‌شود که این شخص مایل به قبول کردن آن و وارد شدن به فعالیت سرمایه‌گذاری است. این تعریف، روی کاغذ عنوان می‌شود اما اگر بخواهیم آن را به صورت ریاضیات تعریف کنیم، می‌توانیم این‌طور عنوان کنیم که تفاوت میان بازده واقعی و بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار را ریسک می‌گویند.
هر مقدار میزان ریسک افزایش یابد، میزان سود یا ضرر نیز افزایش پیدا می‌کند. در واقع میزان تغییر در سرمایه با میزان ریسک ارتباط مستقیم دارد. حال که مفهوم ریسک و بازده را متوجه شدیم، به سراغ مدیریت ریسک می‌رویم.
رعایت مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی به چه معنایی است؟
مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، به فرآیند یا پروسه‌ای گفته می‌شود که در آن شخص، عواملی که باعث می‌شوند سرمایه‌ی او به خطر بیافتد را شناسایی و کنترل کند. در واقع هنگامی که یک سرمایه‌گذار، قصد سرمایه‌گذاری در یک منبعی را دارد، ابتدا شرایطی را که باعث می‌شود تا دچار ضرر و زیان شود را بررسی و آن ها را تجزیه می‌کند و مقدار آن را می سنجد. این میزان از ریسک، می‌تواند دارای مقادیر متفاوتی باشد. هر شخصی نیز متناسب با روحیات و شخصیت خود، می‌تواند مقدار معینی از ریسک را برگزیند.
در هر بازار مالی، میزان مشخصی از ریسک وجود دارد. به عنوان مثال، در صندوق‌هایی با درآمد ثابت که در بازار بورس وجود دارد، ریسکی در حدود صفر وجود دارد که همسان با سپرده‌های بانکی است. در طرف دیگر، ریسک معامله‌گری در بازارهایی مانند فارکس به دلیل حجم معاملات بالا، بسیار زیاد بوده و ریسک بالایی را می‌طلبد.
هر سرمایه‌گذار قبل از ورود به یک بازار مالی، میزانی از ریسک را که می‌تواند تحمل کند، بررسی و سپس متناسب با آن، به یک بازار مالی مناسب ورود می‌کند. حال شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که چگونه می‌توان میزان ریسک را ارزیابی و بررسی کرد. برای پاسخ به این سوال، پیشنهاد می‌کنیم ادامه‌ی مطلب را مطالعه نمایید.
چگونه میزان ریسک را با رعایت مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، ارزیابی کنیم؟
یکی از موضوعات مهم پیرامون مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، این است که شخص ارزیابی خود را از ریسک به نحو احسن انجام دهد. همین موضوع باعث پدیدار آمدن یک پرسش مهم، به نام نحوه ارزیابی ریسک می‌شود. به طوری کلی، 3 مرحله وجود دارد که شخص پس از طی کردن آنها، می تواند ریسک موجود در هر بازاری را بدست آورد.
مرحله نخست، به شناسایی ریسک مربوط می‌شود. در نخستین گام، سرمایه‌گذار باید ریسک‌ها و مخاطراتی که پیرامون آن بازار وجود دارد را بررسی کند. به عنوان مثال، رویکردهای دولت، مذاکرات و میزان تورم می‌تواند روی بازارهایی نظیر بورس، فارکس یا ارز دیجیتال تاثیر بگذارد. رخدادهایی همچون میزان بیکاری، تصمیم‌های فدرال و … به شدت روی بازار فارکس تاثیر می‌گذارد و همین موضوع باعث می‌شود جفت ارز ها به شدت نوسان کنند.
مرحله‌ی دوم، میزان تاثیر ریسک است. پس از آنکه ریسک‌ها شناسایی شده‌اند، باید میزان اهمیت یا تاثیر آنها نیز بررسی شود. در واقع این موضوع عنوان می‌کند که یک ریسک یا خطر، تا چه میزان می‌تواند روی بازار تاثیر خود را بگذارد.
مرحله سوم و آخر، باید استراتژی مورد نیاز سرمایه‌گذار بیان شود. در واقع هنگامی که ریسک‌ها به همراه میزان اهمیت آنها روی کاغذ وجود دارد، شخص باید استراتژی شخصی خود را بیان و متناسب با آن، ریسک مطلوب خود را انتخاب کند. این مراحل روی هر بازاری قابل عنوان است و اشخاص می‌توانند به وسیله‌ی آن، اطلاعات مناسبی در رابطه با مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی دریافت کنند.
استراتژی‌های مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی
برای اینکه بتوانید موضوع مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی را کنترل نمایید، نیاز دارید برخی از استراتژی‌ها یا دستورالعمل‌ها را پیاده کنید. در واقع هنگامی که می‌خواهید میزان ریسک خود را کاهش یا آن را مدیریت کنید، می‌توانید در بازارهای مالی، چندین استراتژی را اتخاذ نمایید.
نخستین استراتژی، انتقال است. در این روش، شخص با بستن موقعیت یا معامله‌ای که در آن است؛ سعی در کاهش ریسک دارد. بیمه ضرر، پذیرش و تقسیم سود یا زیان نیز از دیگر روش‌هایی است که می‌توان در استراتژی انتقال از آن استفاده کرد. دومین استراتژی، اجتناب است. همانطور که از مفهوم این واژه پیداست، این موضوع به حالتی دلالت دارد که شخص از هرگونه فعالیت یا معامله‌ای که در آن ریسک زیادی وجود دارد، دوری کند. این موضوع باعث می‌شود شخص از هرگونه ریسک یا خطری که وی را تهدید می‌کند، دور شود. البته که این موضوع دارای فواید زیادی است، با این حال عدم کسب سود مناسب نیز از جمله معایب آن است.
سومین استراتژی، کاهش است. سلسله فعالیت‌هایی که در آن ریسک یا هرگونه خطر کاهش پیدا کند، در زیرمجموعه این روش قرار می‌گیرند. عدم استفاده از تمام سرمایه، استفاده از تناسب مناسب برای هر سرمایه‌گذاری و تحلیل، از جمله فعالیت‌های مربوط به این روش هستند. سرانجام آخرین استراتژی، پذیرش است. برخی از ریسک‌ها قابل اجتناب نبوده و باید آن را پذیرفت. به عنوان مثال، شرایط کشور یا ظهور یک حادثه، ممکن است تمام بازارها را تحت‌الشعاع خود قرار دهند. بنابراین باید این ریسک‌ها را پذیرفت.
مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی به چه صورتی است؟
برای اینکه بتوانید مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی را به بهترین شیوه انجام دهید، لازم است برخی از موارد را بخاطر بسپارید. در واقع مدیریت ریسک در فارکس یا مدیریت ریسک ارز دیجیتال با یکدیگر تفاوتی ندارند و شخص سرمایه‌گذار باید در هر بازاری، به برخی از شرایط واقف باشد تا بتواند درک درستی از مدیریت ریسک داشته باشد. این موضوع برای مدیریت ریسک در بورس نیز قابل اتکا هست. برای اینکه بتوانید مدیریت ریسک را در بهترین وجه خود اعمال کنید، لازم است برخی از شرایط را بررسی کنید.
می توان در هر بازاری برای مدیریت ریسک، از استراتژی های مناسبی استفاده کرد. اولین و اصلی‌ترین رکن مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، این است که بازار مورد معامله خود را به خوبی بشناسید. بورس، ارز دیجیتال، فارکس یا سایر بازارهای مالی، هر کدام شرایط خاص خود را دارند. بنابراین نیاز است قبل از ورود به این بازارها، به خوبی آنها را شناسایی کنید و سپس اقدام به وارد شدن به آن کنید. دومین مورد، میزان سود یا زیان است.
در هر بازاری، نیاز است که برای مدیریت ریسک، از حد سود یا زیان استفاده شود. به عنوان مثال، در صورت تحلیل یک دارایی، پیش بینی شده است که از قیمت 1000 روند صعودی به خود می‌گیرد. در این شرایط، باید عنوان شود که در صورت نفوذ قیمت به زیر 900 باید معامله در هر مقداری از ضرر بسته شود تا از فزونی ضرر و زیان، جلوگیری شود. همین موضوع برای میزان سود نیز عملی است و نباید در این زمینه، حریص بود و باید به مقدار معینی از سود، قانع بود.
تاثیر میزان نقدشوندگی در مدیریت ریسک سرمایه
مورد سوم از شناسایی عناصر مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی، مربوط به میزان نقدشوندگی دارایی یا بازار است. بازار فارکس عنوان پرتراکنش‌ترین بازار مالی در جهان را یدک می‌کشد. بنابراین این موضوع برای این بازار صدق نمی‌کند. در بازار ارز دیجیتال نیز این موضوع تا حد زیادی در صرافی‌های معتبر، صدق می‌کند. به عنوان مثال برخی از سهام در بورس، ممکن است با کمبود نقدشوندگی رو به رو باشند. در این صورت شخص ناچار است کمتر از قیمت مورد نظر خود، اقدام به فروش دارایی مالی کند. بنابراین حتما قبل از ورود به یک بستر سرمایه‌گذاری، میزان نقد شوندگی آن را بررسی کنید.
انواع ریسک در بازار مالی
در ادامه می‌خواهیم چند ریسک مهم که در بازارهای مالی ممکن است با آنها برخورد داشته باشیم را برای شما عنوان می‌کنیم.
ریسک طبیعی در بازار مالی
در هر بازار مالی ریسک وجود دارد. شما همانطور که می‌توانید از بازار سود بگیرید، احتمال ضرر هم وجود دارد. شما برای کاهش ریسک باید حتما حد ضرر را برای معاملات خود مشخص کنید تا اگر بازار طبق تحلیل شما پیش نرفت، با کمترین زیان از معامله خارج شوید.
ریسک سرمایه‌گذاری
حتما برای خود سبد دارایی داشته باشید و تمام سرمایه را در یک سهم یا ارز سرمایه‌گذاری نکنید. لذا چنانچه آن سهم دچار ضرر شود، کل سرمایه شما هم دچار ریسک خواهد شد و ضرر بزرگی را متحمل می شوید. در صورتی‌که اگر در چند سهم یا ارز سرمایه‌گذاری کنید، این ریسک بسیار کمتر خواهد شد. در واقع با سودی که از معاملات دیگر دریافت می‌کنید، ضرر معامله دیگر را متعادل کرده و سرمایه زیادی را از دست نخواهید داد.
ریسک نقدشوندگی بازار
بازاری که برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنید، باید از نقدشوندگی خوبی برخوردار باشد. در چنین بازاری اگر شما سهم یا ارزی را خریداری کنید و به سود هم برسید ولی در هنگام فروش خریداری نباشد، سود شما به مرور کمتر می‌شود و یا اینکه شما حد ضرر را مشخص می‌کنید و در محدوده مورد نطر فعال می‌شود ولی اگر خریداری وجود نداشته باشد، حد ضرر شما تاثیری ندارد و ضرر شما بیشتر می‌شود.
مدیریت سرمایه در بازار فارکس
معامله‌گران بازار فارکس بیشتر از تحلیل تکنیکال به موضوع مدیریت سرمایه می‌پردازند. تحلیل تکنیکال بحث مهمی است و باید حتما در این خصوص مهارت کافی داشت ولی بیشتر معامله‌گران حرفه‌ای بر روی مدیریت سرمایه تمرکز دارند.اگر شما بدون مدیریت سرمایه وارد بازار شوید، ممکن است تمام سرمایه خود را از دست دهید. در صورتی‌که اگر اصول بودجه‌بندی را به صورت حرفه‌ای بیاموزید، می‌توانید بهترین سود را با ریسک خیلی کم از بازار کسب کنید. شما در بازار فارکس با استفاده از مدیریت سرمایه سود خود را چندین برابر می‌کنید.
در واقع رکن اصلی استفاده از اهرم، بودجه‌بندی است. شما با کسب مهارت در مدیریت سرمایه می‌توانید سرمایه خود را بدون لیکوئید شدن، افزایش دهید و همچنین خطرات ناشی از روند بازار را به صفر برسانید. احتمالا شما هم شنیدید که بسیاری از افراد در بازار فارکس کال مارجین شده‌اند، یعنی به نوعی تمام سرمایه خود را از دست داده‌اند. به همین دلیل از معامله کردن در بازار فارکس می‌ترسید، در صورتی‌که اگر کمی بیشتر بر روی مدیریت سرمایه معاملات خود تمرکز کنید، این اتفاق به هیچ عنوان رخ نخواهد داد. مدیریت سرمایه در واقع استراتژی خاصی است که نمی‌گذارد معاملات شما ریسک بالایی داشته باشد و می‌توانید بی‌دغدغه معاملات خود را انجام دهید.
همه تخم مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار!
حتما تا به حال با این عنوان رو به رو شده‌اید. می‌گویند تمام تخم‌مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار. این موضوع به صورت مستقیم با ریسک در ارتباط است. در واقع هدف از عنوان کردن این موضوع، این است که افراد بدانند هر بازاری، ریسک‌های خاص مربوط به خود را دارد. بنابراین نباید تمام سرمایه‌ی خود را روی یک بازار قرار داد. در این شرایط، ممکن است میزان ضرر و زیان‌ها، به قدری زیاد باشد که سرمایه‌ی شخص رو به نابودی برود. این موضوع، دارای قوانین خاص خود است.
احتمالا شما هم اگر معامله‌گر باشید، شنیدید که می‌گویند برای مدیریت سرمایه، دارایی خود را به ۵ دسته تقسیم کنید و یک قسمت از آن را در معامله استفاده کنید. حال سوال پیش می‌آید که چرا ۵ قسمت تقسیم کنیم و ۶ یا ۷ قسمت نه؟ روی چه اصولی به ۵ قسمت تقسیم می‌شود؟ پاسخ به این سوال این است، که در واقع این قانون اصلا صحیح نیست. هر فرد معامله‌گر باید اصول بودجه‌بندی را به صورت حرفه‌ای آموزش دیده باشد و طبق فرمولی که آموخته، میزان ریسک و مدیریت سرمایه را محاسبه کند. اگر زمانی بازار خلاف جهت تحلیل پیش رفت، درصد کمی از سرمایه خود را از دست دهید. شما مخاطبین گرامی می‌توانید این شرایط و قوانین را در دوره مدیریت سرمایه و بودجه‌بندی گروه مالی اینوستپ بیاموزید. با عملی کردن این شرط، هیچگاه به موضوع لیکوئید شدن نزدیک هم نخواهید شد.
سخن آخر
بازدهی یا سود معامله میزان پاداشی است که فرد از نتیجه سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد؛ ریسک هم میزان خطری است که معامله‌گر، قبل از معامله در نظر می‌گیرد و با در نظر داشتن این ریسک وارد معامله می‌شود. اگر معامله به خوبی انجام نگیرد؛ به میزان همان ریسک مشخص شده، از سرمایه کاسته می‌شود. معامله‌گر باید ریسک معامله را بررسی کند و میزان تاثیر ریسک را مشخص و سپس استراتژی خاص خود را نسبت به آن مشخص کند، تا دچار ریسک بالایی نشود.
برای مدیریت ریسک باید بازاری که در آن می‌خواهیم فعالیت کنیم را به خوبی بشناسیم و بدون آگاهی وارد آن بازار نشویم. با شناخت کامل بازار می‌توانید میزان ریسک موجود را تشخیص دهید و آن را روی معامله خود مشخص کنید تا دچار زیان بالایی نشوید. نکته مهم دیگری که باید حتما در نظر گرفت میزان نقدشوندگی بازار است و به نسبت نقدشوندگی آن، مدیریت ریسک را انجام دهید.
برای مدیریت ریسک سرمایه در بازارهای مالی حتما باید اصول بودجه‌بندی را رعایت کنید و طبق فرمول بودجه بندی شما می‌توانید به راحتی در بازارهای مالی فعالیت کنید و حتی استفاده از لوریج در معاملات را با ریسک کم و بدون لیکوئید شدن، می‌توانید انجام دهید. گروه مالی اینوستپ با ارائه دوره تریدر حرفه‌ای و دوره مدیریت سرمایه و بودجه‌بندی این موارد را به صورت اصولی و جامع در اختیار شما عزیزان قرار داده است. شما می‌توانید با ریسک کم در بازارهای مالی فعالیت کنید و از شکست‌های بزرگ در معاملات جلوگیری کنید. به امید موفقیت تک تک شما عزیزان.
با تشکر از تیم اکادمی واستاد اهی عزیز
زنده باشید