شدو (کندل) در تحلیل تکنیکال چیست؟
در بازارهای معاملاتی مختلف مثل بورس، بازارهای ارز دیجیتال و… که افراد مختلف همواره با خرید و فروش، افزایش یا کاهش قیمت و موارد این چنینی سروکار دارند، تحلیلات مختلفی از بازار به کمک آن‌ها می‌آید تا بتوانند آینده بازار را در موارد خاص پیش‌بینی کنند.تحلیل تکنیکال یکی از آن تحلیل‌هایی است که افراد استفاده کننده از آن همواره بر این باورند قیمت گذشته یک بازار می‌تواند انعکاس‌کننده کلیه اطلاعات مربوط به حال و آینده آن بازار باشد. اما برای این تحلیل تنها چک کردن ساده قیمت‌ها نمی‌تواند کمک کننده باشد و موارد مختلفی در انجام این تحلیل بررسی می‌شوند. یکی از این موارد، تحلیل نمودار کندل و سایه (Shadow) آن است. در این مقاله سعی کردیم تا هرآنچه لازم است درباره‌ی شدو در تحلیل تکنیکال بدانید را در اختیارتان قرار دهیم.
نمودار شمعی چیست؟
برای درک مفهوم شدو در تحلیل تکنیکال در ابتدا باید بدانیم که نمودار شمعی چیست و از چه اجزائی تشکیل شده است؟ نمودار شمعی، نموداری ژاپنی است که در بازارهای مالی کاربردهای بسیاری دارد. در این نوع نمودار چهار نوع قیمت به نام قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین قیمت و پایین‌ترین قیمت مورد توجه است. نمودارهای کندل یا شمعی به طور معمول از سه جز بدنه، سایه پایینی و سایه بالایی تشکیل شده‌اند.
اگر در مورد کندل‌ها اطلاعات کافی ندارید، توضیحات نمودار قیمتی هر سهم یا ارز، طبق هر تایم فریمی که انتخاب گردد، در هر تایم فریم از یک کندل یا شمع تشکیل می‌شود. برای مثال اگر نمودار اتریوم را در تایم فریم 1 ساعته باز کنید، هر کندل شامل روند قیمتی اتریوم در یک ساعت است. اگر کندل سبز باشد، به این معناست که قیمت اتریوم در انتهای این یک ساعت بیشتر از آغاز این زمان بوده است، علاوه بر بدنه‌ی ضخیم هر کندل، عموما در بالا و پایین کندل‌ها خطوطی هم یافت می‌شوند که نشان‌دهنده‌ی قیمت‌های بیشینه و کمینه، در طی زمان مورد نظر هستند.
منظور از سایه کندل چیست؟
سایه‌ها اصولا به صورت خط‌هایی در بالا و پایین کندل آشکار می‌شوند. خطی که در بالای بدنه کندل قرار دارد به اصطلاح ((فیتیله)) نامیده می‌شود و خط پایین بدنه آن نیز ((دم)) نامیده می‌شود. به جمع خطوط دم و فیتیله سایه گفته می‌شود و برای نشان دادن بالاترین و پایین‌ترین قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرند. معامله‌گران اصولا به جای لفظ فارسی سایه، از انگلیسی آن یعنی شدو استفاده می‌کنند و همواره در بررسی نمودار قیمت به این مورد یعنی شدو توجه ویژه‌ای دارند.
انواع سایه
در نمودارهای مختلف ممکن است برخی از سایه ها بلندتر و برخی از آن‌ها کوتاه‌تر باشند و حتی گاهی ممکن است که یک نمودار سایه نداشته باشد. پیش آمدن هرکدام از این موارد نشان‌دهنده‌ی اطلاعات مختلف و مفیدی است که دانستن آن‌ها برای شما ضروری است. این سایه‌ها عبارت‌اند از:
بلندتر بودن سایه بالایی
گاهی اوقات ممکن است که در نمودارهای مختلف و بررسی شدو در تحلیل تکنیکال دیده شود که سایه بالایی کندل بسیار بلندتر از سایه پایینی آن است و حتی گاهی ممکن است که در آن‌ها سایه پایینی وجود نداشته باشند. در این موارد، نمودار عملا به ما نشان می‌دهد که قدرت فروشندگان در برابر فروش بسیار بالا است. زیرا در این موارد فروشندگان قصد داشته‌اند قیمت سهم را نسبت به قیمت اصلی که در حین خرید و فروش تعیین شده است پایین‌تر بیاورند و در این امر نیز موفق بوده‌اند.
بلندتر بودن سایه پایینی کندل
این نوع نمودار نبرد نابرابر گاوها (بازار رو به رشد، روند صعودی قیمت) و خرس‌ها (روند نزولی قیمت و رکود اقتصادی) و درنهایت برنده شدن گاوها را به نمایش می‌گذارد. بیان ساده‌تر این جمله به این صورت می‌شود که بلندتر بودن سایه پایینی کندل زمانی اتفاق می‌افتد که فروشندگان بخواهند با پایین بردن قیمت در هنگام خرید و فروش، قیمت را کاهش دهند اما خریداران در مقابل این کار مقاومت کرده و همچنان خرید خود را با قیمت‌های بالا انجام می‌دهند. این کار باعث می‌شود که یک سایه بلند در زیر نمودار قیمت ایجاد شود.
کوتاه بودن سایه
طبق بررسی‌ها در خصوص بلند بودن هر دو سایه به این نتیجه رسیدیم که اصولا بلند بودن سایه نشانه هیجانی بودن وضعیت بازار است، پس کوتاه بودن سایه را می‌توان به وضعیت بدون هیجان و نرمال بازار تعبیر کرد. در هنگام کوتاه بودن سایه باید بفهمیم که بیشتر معاملات در بین قیمت آغازین و بسته شدن سهم، اتفاق افتاده است.
الگوهای شمعی با توجه به سایه
هنگامی که سایه‌ها در ابعاد گوناگون و در موقعیت‌های متفاوت ایجاد می‌شوند، الگوهایی ایجاد می‌کنند که هر کدام از این الگوها می‌تواند برای اهل فن، معنی و مفهوم خاص خود را داشته باشد. از مهم‌ترین این الگوها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الگوی دوکی
اگر در نمودار، شمعی با بدنه کوچک اما سایه‌ای بلند دیدید باید به عدم قطعیت جاری بین خریداران و فروشندگان پی ببرید.
در این نوع کندل قیمتی که سهام باز شده و قیمتی که سهام بسته شده بسیار به هم نزدیک است اما در این بین و به دلیل جدال بین خریداران و فروشندگان بر سر تعیین قیمت، بازار نوسانات زیادی را تجربه کرده است. جالب است بدانید که در پایان این جدال، نه خریداران و نه فروشندگان نتوانسته‌اند قیمتی را تعیین کنند و تنها حاصل جدال آن‌ها این بوده است که بازار همواره دچار هیجان و نوسان شده است، به طوری که اگر بازار روند نزولی داشته باشد مممکن است به طور ناگهانی صعودی شود و اگر صعودی باشد نیز ممکن است در پایان، روند نزولی به خود بگیرد.
الگوی چکش
این الگو نیز مانند الگوی دوکی می‌تواند اطلاعات خوبی را در اختیار ما قرار دهد. این نوع الگو برحسب داشتن سایه بالایی یا پایینی به الگوی چکش و الگوی چکش وارونه تقسیم می‌شود.
- الگو چکش: در این نوع الگو ما شاهد بدنه اصلی بسیار کوچکی هستیم که به بالاترین قیمت روزانه نزدیک هستند و در ادامه سایه پایین بلندی را شاهد هستیم که حداقل طول آن باید دو برابر طول بدنه اصلی باشد.
این الگو زمانی رخ می‌دهد که قدرت خریداران بسیار بیشتر از فروشندگان باشد، به طوری که شاید فروشنده‌ها سعی کرده باشند تا قیمت را پایین بیاورند اما در نهایت نتوانسته‌اند بر قدرت خریداران غلبه کنند.
اگر در روند نزولی، این الگو مشاهده شود، می‌توانیم معنای پایان این روند یا ضعیف شدن آن را حدس بزنیم. البته این حدس زمانی مورد توجه قرار می گیرد که از طریق سایر منابع اطلاعاتی بفهمیم، روند صعودی در حال آغاز است.
- الگو چکش وارونه: اگر در بررسی شدو در تحلیل تکنیکال بفهمیم که اندازه سایه‌ی بالایی کندل چیزی حدود دو یا سه برابر بدنه است و کندل سایه پایینی بسیاری کوچکی دارد (مطابق عکس) می‌توانیم وجود الگو چکش وارونه را تائید کنیم. این الگو در پایان روند نزولی تشکیل می‌شود و مانند الگو چکش بر داشتن قدرت بیشتر خریداران نسبت به فروشندگان صحه می‌گذارد و می‌گوید که باتوجه به تلاش فروشندگان برای کاهش قیمت، آن‌ها نتوانسته‌اند تاثیری بر بازار بگذارند.
الگو مرد دارآویز
این نوع الگو یکی از مهم‌ترین الگوهای موجود است که در برخی اوقات به دلیل شباهت ظاهری آن با الگوی چکش می‌تواند بسیاری از افراد را به اشتباه واردار کند. مرد دارآویز نیز مانند الگو چکش یک بدنه بسیار کوچک با سایه بلند دارد. این نوع الگو یک الگو بازگشتی از نوع نزولی است که در روند صعودی بازار رخ می‌دهد و در پی آن بازار منفی شده و قیمت نزول پیدا می کند.
از مهم‌ترین ویژگی‌ها و نکات این الگو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این الگو می‌تواند پس از یک افزایش قیمت خوب نشان‌دهنده بازگشت بازار و نزول آن باشد. (این تغییر ممکن است بزرگ یا کوچک باشد.)
- در این الگو، سایه پایینی دراز می‌تواند سلطه فروشندگان را نسبت به بازار نشان دهد. (این مورد دقیق نشان می‌دهد که این الگو برعکس الگو چکش است!)
الگوی کندل دوجی
نوعی دیگر از الگو که در بررسی شدو در تحلیل تکنیکال باید به آن مسلط باشیم الگوی کندل دوجی است. این الگو یکی از الگوهای پرکاربرد محسوب می شود که با وجود خنثی بودنشان در گروه الگوهای مهم قرار می‌گیرند. الگو دوجی زمانی شکل می‌گیرد که قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن سهم بسیار به هم نزدیک باشد یا حتی یکسان باشد. سایه‌ها یا شدو در الگوی دوجی، بسته به میزان بالاترین یا پایین‌ترین قیمت نسبت به دوجی یا بدنه کوچک شمع متفاوت است.
برای آشنایی با سایر الگوها و اصطلاحات بازار می‌توانید مقاله اصطلاحات تحلیل تکنیکال را مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید.
انواع کندل دوجی
دوجی‌ها به چند الگو متفاوت تقسیم بندی می‌شوند. از انواع دوجی‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- دوجی پایه بلند: یک کندل استیک با بدنه بسیار کوچک اما سایه‌های بالا و پایین بسیار بلند را دوجی پایه بلند می‌گویند. این الگو نشان می‌دهد که در بازار یک حالت بی‌تصمیمی قرار دارد و عرضه و تقاضا در یک سطح قرار دارد.
- دوجی سنگ قبر: این نوع الگو در دسته الگوهای شمعی معکوس و نزولی قرار می‌گیرد. سایه بلند این الگو در قسمت بالای بدنه نشان می‌دهد که پیشرفت صعودی که در ابتدای دوره بوده است به روند نزولی در انتهای دوره ختم می‌شود اما این تنها یک احتمال است و پنجاه درصد نیز ممکن است بازار روندی که داشته را طی کند و هیچ نزولی را شاهد نباشیم.
- دوجی سنجاقک: آخرین دوجی که در شدو در تحلیل تکنیکال بررسی می‌کنیم، دوجی سنجاقک است. این نوع دوجی می‌تواند به نسبت قیمت‌های گذشته در یک سهم، سیگنالی مبنی بر صعود یا نزول را صادر کند.
- سایه بلندی که در پایین بدنه این دوجی قرار دارد نشان می‌دهد که در طول کندل فروش بی وقفه‌ای رخ داده اما به دلیل نزدیک بودن قیمت پایین به بالا می‌توان گفت که خریداران نیروی فروش را جذب کرده‌اند و قیمت صعودی شده و به سمت بالا سوق پیدا کرده است.
جمع بندی
سرمایه‌گذاری در بازارهای بورس، ارز دیجیتال و به طور کلی بازارهای این چنینی نیاز به اطلاعات بالا و قدرت تحلیل بالاتری دارند. مواردی که در خصوص شدو در تحلیل تکنیکال گفتیم تنها بخشی از علمی است که می‌تواند شما را به موفقیت برساند، پس تنها به این موارد تکیه نکنید و برای اعتبار بخشی به حدس و گمان خود برای آینده بازار از تحلیلات دیگری نیز استفاده کنید.
نکته دیگری که در آخر این مطالب باید بگوییم این است که الگوهای متفاوت گفته شده تنها می‌تواند به شما کمک کند تا آینده بازار را حدس بزنید و کلمه حدس، به سادگی عدم قطعیت را نشان می‌دهد. پس هیچ‌گاه نمی‌توان توقع داشت هرآنچه که حدس زدید به وقوع بپیوندد. این مورد نشان می‌دهد که هر حرکت شما باید به طوری باشد که بدترین شرایط را که حتی حرفه‌ای‌ها نیز احتمال وقوع آن را حدس نمی‌زنند را در نظر بگیرید تا غافل‌گیر نشوید.
گروه مالی اینوستپ سیستم معاملاتی Stick Zone که بر پایه پرایس اکشن است را برای اشما ارائه کرده است. اگر علاقه‌مند به استفاده از استراتژی‌های پرایس اکشنی دارید، این استراتژی می‌تواند برای شما مفید باشد.