شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال
اگر تاکنون با تحلیل تکنیکال کار کرده باشید و نمودارها و چارت‌های زیادی را بررسی کرده باشید، متوجه موضوع مهمی در این زمینه به نام واگرایی شده‌اید. در واقع علم تکنیکال، روایتگر تکنیک‌های بی‌شماری است که تریدرها می‌توانند از آن‌ها برای معاملات خود استفاده و بازدهی خود را افزایش دهند. این دسته از تکنیک‌ها و استراتژی‌ها، باعث می‌شود تحلیل‌گر به خوبی با جزئیات یک نمودار قیمتی آشنا شود و بتواند بهترین انتخاب را در بهترین زمان و با مناسب‌ترین استراتژی، اخذ کند. یک تریدر برای حصول چنین موفقیتی، نیاز به دانستن این دسته از تکنیک‌ها دارد. در واقع هرچه در بازارهای مالی تکنیک‌های بیشتری را بدست بیاوریم، می‌توانیم به موفقیت بیشتری دست پیدا کنیم.در این مقاله می‌خواهیم موضوع شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
بنابراین اگر علاقه‌مند به دریافت اطلاعات در این زمینه هستید یا قصد دارید اطلاعات خود را از علم تکنیکال افزایش دهید و از آن‌ها در بازارهای مالی استفاده نمایید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مقاله، همراه ما باشید تا به اطلاعات جذاب و ارزشمندی در این زمینه دست پیدا کنید.
واگرایی چیست؟
در ابتدای این مطلب، می‌خواهیم تعریفی از مفهوم واگرایی ارائه کنیم تا بتوانید بیشتر با این تکنیک آشنا شوید. به طور خلاصه و کامل، باید عنوان کرد که واگرایی، به حالتی که گفته می‌شود که نمودار قیمتی سیگنالی متفاوت با اندیکاتور‌ها ارائه می‌دهند. در واقع روند حرکتی نمودار قیمت با روند حرکتی اندیکاتور در این ابزار، متفاوت است. بگذاریم مثالی را در این زمینه ارائه کنیم. فرض کنید نمودار قیمتی دارایی X به سمت بالا در حرکت است. در چنین حالتی بنا به هر دلیلی، اندیکاتور RSI روندی صعودی را در پیش نمی‌گیرد و با تشکیل قله‌های پایین تر، اخطاری مبنی بر اتمام روند صعودی را به تریدر ارسال می‌کند. بنابراین در اینجا، یک واگرایی بالقوه رخ داده است و باید تریدر مراقب چنین موقعیتی باشد؛ زیرا امکان تغییر روند وجود دارد و می‌تواند موقعیت و روند جدیدی در نمودار قیمتی، پدیدار شود.
رخ دادن واگرایی در یک دارایی، نشان از این دارد که خریداران و فروشندگان این دارایی بر سر روند حرکتی آن، تردید دارند و تریدرها در یک جهت و به صورت منسجم معامله نمی‌کنند. نکته‌ی مهم درباره واگرایی، این است که یک سیگنال بسیار قدرتمند در تحلیل تکنیکال به حساب می‌آید و معمولا هنگام رخ دادن چنین موقعیتی، تریدرها به دقت نمودار را بررسی می‌کنند تا از موقعیت بوجود آمده نهایت استفاده و بازدهی را ببرند. لازم به ذکر است که واگرایی، باعث ایجاد سطوح قدرتمندی از حمایت و مقاومت می‌شود که این دسته از سطوح می‌توانند با الگوهای بازگشتی یا الگوهای ادامه‌دهنده، تکمیل شوند. در این مطلب به آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌پردازیم.
انواع واگرایی
تحلیل‌گران برای شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال آن را به ۳ دسته‌ی مختلف تقسیم می‌کنند. نخستین نوع از واگرایی مربوط به حالت عادی می‌باشد. در واقع این نوع از واگرایی به دلیل رفتار متفاوت قیمت و اندیکاتور بوجود می‌آید. معمولا این نوع از واگرایی در انتهای یک روند تشکیل می‌شود و به نوعی اخطار به تریدر داده می‌شود که ممکن است تغییر روند قیمتی را در دارایی مورد نظر، شاهد باشیم. در این لحظه، در صورتی که این موضوع رخ دهد و نمودار قیمتی دچار تغییر روند شود، می‌گوییم واگرایی در حکم یک الگوی بازگشتی عمل کرده و قیمت را از سطوح بالا به سمت سطوح پایین‌تر یا بالعکس، هدایت می‌کند. در واقع واگرایی عادی به دو صورت منفی و مثبت خود را در نمودار نشان خواهند داد.
واگرایی منفی معمولی
در واگرایی منفی، شاهد این موضوع هستیم که در نمودار قیمتی، قله‌ای جدید و بالاتر از سطح قبلی تشکیل شده است. با این حال اگر به اندیکاتور خود نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این قله جدید در اندیکاتور تشکیل نشده است. بنابراین روند مثبت در نمودار قیمتی و روند منفی در اندیکاتور در واگرایی منفی تشکیل می‌شود. در چنین حالتی احتمال تغییر روند قیمت به نزولی زیاد است و این موضوع حکایت از قدرت فروشندگان و چیره شدن آن‌ها به خریداران است.
واگرایی مثبت معمولی
در واگرایی مثبت، این موضوع برعکس می‌شود. ما در نمودار قیمتی، شاهد تشکیل یک کف پایین‌تر از کف قبلی هستیم؛به طوری‌که در اندیکاتور، این موضوع وجود ندارد و روندی مثبت تشکیل شده است. بنابراین، انتظار روند صعودی در دارایی مورد نظر را داریم که نشان از قدرت خریداران و چیره شدن آن‌ها به فروشندگان است.
گروه مالی اینوستپ برای آشنایی هرچه بهتر شما با انواع واگرایی‌ها، نمونه‌های بسیاری از انواع واگرایی را در حالات مختلف بازار را توسط متخصصین این حوزه گردآوری کرده است و به صورت مجموعه‌ای از اسلایدهای تحلیلی در اختیار شما عزیزان قرار داده است. مجموعه مثال های واگرایی RD و HD می‌تواند قدرت تشخیص شما را در شناسایی واگرایی بالا ببرد.
واگرایی مخفی؛ دسته دوم از انواع واگرایی
دسته دوم از شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال مربوط به حالتی می‌شود که به آن مخفی ( Hidden Divergence ) گفته می‌شود. در این حالت همانطور که از نام آن پیداست، واگرایی به حالت مخفی قرار دارد. این نوع از واگرایی نیز به ۲ دسته مثبت و منفی تقسیم می‌شود.
واگرایی مخفی مثبت
در واگرایی مخفی مثبت، شاهد تشکیل یک روند صعودی در کف هستیم. به عبارتی کف تشکیل شده‌ی دوم، از کف تشکیل شده اول بالاتر است. این موضوع توسط اندیکاتور تایید نمی‌شود و در اندیکاتور، کف دوم پایین‌تر از کف اول نمایش داده می‌شود.بنابراین عنوان می‌شود واگرایی مخفی مثبت رخ داده و به احتمال زیاد، شاهد یک روند صعودی هستیم. در چنین حالتی نیز عنوان می‌شود قدرت خریداران بر قدرت فروشندگان چیره شده و این موضوع منجر به یک روند صعودی در نمودار قیمتی می‌شود.
واگرایی مخفی منفی
حالت دوم آن، واگرایی مخفی منفی رخ می‌دهد. در چنین حالتی، در یک روند نزولی، سقفی پایین‌تر از سقف نخست تشکیل می‌شود اما در اندیکاتور، این موضوع متفاوت است و شاهد تشکیل قله‌ای بالاتر از قله نخست هستیم. در چنین حالتی به احتمال زیاد، باید منتظر یک روند نزولی باشیم. این موضوع بدین معنی است که قدرت فروشندگان بیشتر از قدرت خریداران است و شاهد روند نزولی در دارایی مورد نظر هستیم.
بررسی دو واگرایی معمولی و مخفی
ممکن است در حین بررسی این دو دسته از واگرایی، دچار تعجب شده باشید و تفاوت‌های موجود در آن را متوجه نشده باشید. در این بخش می‌خواهیم به صورت ساده‌تر به بررسی این دو واگرایی بپردازیم. اگر هم نتوانستید از متن این موضوع را تشخیص دهید، می‌توانید از روی عکسی که در این بخش قرار داده شده است، این موضوع را پیگیری نمایید.
- در واگرایی معمولی، اگر روند قیمتی دارای سقف‌های بالاتر اما اندیکاتور دارای سقف‌های پایین‌تری باشد، دارای واگرایی منفی هستیم و انتظار روندی نزولی را خواهیم داشت.
- در واگرایی معمولی، اگر روند قیمتی دارای کف‌های پایین تر اما اندیکاتور دارای کف‌های بالاتری باشد، دارای واگرایی مثبت معمولی هستیم و انتظار روندی صعودی را خواهیم داشت.
- در واگرایی مخفی، اگر روند قیمتی دارای سقف‌های پایین‌تر اما اندیکاتور دارای سقف‌های بالاتری باشد، دارای واگرایی منفی مخفی هستیم و انتظار روندی نزولی را خواهیم داشت.
- در واگرایی مخفی، اگر روند قیمتی دارای کف‌های بالاتر اما اندیکاتور دارای کف‌های پایین‌تری باشد، دارای واگرایی مثبت مخفی هستیم و انتظار روندی صعودی را خواهیم داشت.
دسته سوم از واگرایی‌ها؛ واگرایی زمانی
در ادامه شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال، وارد دسته سوم از این واگرایی‌ها می‌شویم. این بخش به واگرایی زمانی ( Time Divergence ) مربوط است. در واقع واگرایی زمانی، این موضوع را حکایت می‌کند که رفتار بین قیمت و زمان با هم متفاوت است. بنابراین در این نوع از واگرایی، شاهد حضور عنصر اندیکاتور نیستیم. بلکه قیمت را با عنصر زمان مقایسه می‌کنیم. خود واگرایی زمانی نیز به دو دسته معمولی و هوشمند تقسیم می‌شود. در این رابطه از ابزار واگرایی زمانی فیبوناچی نیز استفاده می‌شود. این ابزار می‌تواند تریدر را کمک کند تا مسیر زمانی یک روند قیمتی را بررسی و آن را پیشبینی کند.
بررسی بیشتر واگرایی زمانی
در واگرایی زمانی از نوع معمولی، شاهد این موضوع هستیم که تعداد کندل‌های روند اصطلاحی، بیشتر از تعداد کندل‌هایی است که در روند قبلی داشته است. به عنوان مثال، فرض کنید در روند نزولی نخست، ۵ کندل اصلاحی داشتیم اما در روند نزولی جدید، شاهد ۸ کندل نزولی هستیم. این نوع از واگرایی معمولا تمایلی به چرخش ندارند و روند در بازار تغییر نمی‌کند. بنابراین در این نوع از واگرایی انتظار داریم روندی که بازار به خود گرفته است، ادامه پیدا کند.
شاهد تفاوت‌هایی با واگرایی عادی و معمولی، در واگرایی هوشمند هستیم. در این نوع از واگرایی، تعداد کندل‌هایی که در فاز اصلاحی روند وجود دارد، کمتر از روند اصطلاحی قبلی است و در چنین حالتی، عنوان می‌شود مقدار اصطلاح زمانی از اصلاح قیمتی بیشتر است. در چنین حالتی نیز انتظار داریم روند حرکتی قبلی ادامه پیدا کند.
نکات مهمی که باید درباره واگرایی بدانیم
- شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال بسیار مهم است و هر تریدری باید از این قابلیت برخوردار باشد. این موضوع بسیار مهم است که بدانید رخ دادن واگرایی، به منظور ادامه یا تغییر روند نیست؛ بلکه تنها ابزاری برای شناسایی آن‌هاست. بنابراین در هنگامی که واگرایی را در دارایی خود مشاهده کردیم، باید با ابزارهای دیگر آن را بررسی و از اعتبار آن، اطمینان کامل حاصل نماییم. همچنین این موضوع را در نظر بگیرید که واگرایی نوعی اخطار است که به تریدر ارسال می‌شود.
- این موضوع را در نظر بگیرید که هر زمان تغییر روند رخ دهد، ممکن است واگرایی وجود نداشته باشد اما عکس این موضوع اغلب صدق می‌کند. بنابراین باید این موضوع را در نظر بگیریم که واگرایی، نشانه‌ای برای پیشبینی در تغییر روند است.
- اندیکاتورهای زیادی وجود دارد که تریدرها از آن‌ها برای شناسایی موقعیت‌های معاملاتی، استفاده می‌کنند اما اندیکاتورهایی که از آن‌ها در واگرایی می‌توان بهره برد شامل MACD، RSI، MFI، ROC و … می‌باشند. اغلب این اندیکاتور‌ها راه و مسیر شناسایی واگرایی را به تریدر نشان می‌دهند.
- برای شناسایی واگرایی، باید به دقت روند را تشخیص دهید و از دانش کافی برای شناسایی کندل‌ها نیز بهره‌مند شوید. در غیر این‌صورت ممکن است در تشخیص درست واگرایی، دچار مشکل شوید و همین موضوع باعث اتخاذ تصمیم نادرست در تحلیل می‌شود.
- معمولا در حالاتی که نمودار قیمتی به سرعت حرکت می‌کند و واگرایی نیز در نمودار رخ نمی‌دهد، احتمال اینکه سطوح حمایتی یا مقاومتی شکسته شود، بسیار افزایش پیدا می‌کند. البته اگر این موضوع با تشکیل واگرایی رخ دهد، معمولا شکست فیک رخ می‌دهد و برگشت به سطح شکسته شده، محتمل به نظر می‌رسد.
استراتژی خرید در واگرایی
واگرایی نیز مانند بسیاری از ابزارهای دیگر در تحلیل تکنیکال، از مزیت کاربردی بودن برخوردار است و تریدر می‌تواند به وسیله‌ی آن‌ها، اقدام به گرفتن یک معامله مناسب کند. بنابراین مهم است که چگونگی برخورد با چنین تکنیک‌هایی را بلد باشیم و بتوانیم از آن‌ها در موقعیت مناسب، استفاده نماییم. برای خرید با واگرایی معمولی مثبت، می‌توانیم منتظر زمانی باشیم که یک کندل مثبت و با حجم مناسب و بالا در واگرایی تشکیل شوند و این کندل، بتواند خط روند ترسیم شده را بشکند. در چنین حالتی می‌توانیم وارد معامله شویم و اقدام به خرید دارایی نماییم. در چنین حالتی باید حد زیان را زیر محدوده شکسته شده قرار داد تا در صورت عدم قدرت زیاد، بتوانیم در زمان مناسب از بازار خارج شویم.
حالت‌های مختلف زیادی وجود دارد که با واگرایی بتوانیم سود مناسبی از بازار بدست بیاوریم. فرض کنید قیمت یک دارایی از ۳ به ۵ رسید است. سپس قیمت با افزایش عرضه به ۲ رسیده است اما با بررسی اندیکاتور، شاهد این موضوع هستیم که نمودار RSI به ترتیب از ۴۰ به ۳۵ و سپس به ۵۵ رسیده است. همانطور که مشاهده می‌کنید، با وجود کاهش قیمت، اندیکاتور نسبت به سطح قبلی خود افزایش داشته است. در چنین زمانی، باید منتظر موقعیت مناسب معاملاتی در کف قیمتی باشیم و با گرفتن یک موقعیت خرید مناسب، همسو با واگرایی اقدام به کسب سود کنیم.
استراتژی فروش در واگرایی
شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌تواند در بخش فروش یا روند نزولی نیز موثر باشد. در واقع یک تریدر می‌تواند هم از طریق فروش دارایی و هم از طریق خرید دارایی، اقدام به کسب سود کند. در حالت فروش دارایی، فرض کنید دارایی X، از قیمت ۳ به ۲ رسیده و سپس با افزایش تقاضا، قیمت آن به سطح ۴ رسیده است. با بررسی اندیکاتور در چنین حالتی، به این نتیجه می‌رسیم که این نقاط به ترتیب ۶۰، ۳۵ و ۴۵ می‌باشد. در واقع با افزایش قیمت، شاهد افزایش سطح اندیکاتور نمی‌باشیم و یک واگرایی معمولی منفی در دارایی مورد نظر رخ می‌دهد.
در چنین حالتی می‌توانیم با بررسی نمودار، ترسیم خط روند و سطوح مقاومتی، اقدام به گرفتن یک موقعیت معاملاتی فروش داشته باشیم و از کاهش قیمت محصول که در اثر واگرایی رخ داده است، اقدام به کسب سود نماییم. بنابراین تفاوتی میان نوع واگرایی وجود ندارد. یک تریدر با اشراف به این موضوع و مهارت بالا، می‌تواند به راحتی سود خود را از بازار بدست بیاورد. نکته‌ی مهمی که باید در این بخش به آن دقت کنید، این است که به خوبی باید با این تکنیک آشنا شوید و در بازار به وفور آن را مشاهده و تمرین‌های مناسبی در این رابطه انجام دهید. افزایش آگاهی نسبت به چنین ابزاری، باعث می‌شود سطوح مناسب را شناسایی و موقعیت‌های معاملاتی مناسبی را در جهت افزایش سود، بدست بیاورید.
جمع بندی نهایی
در این مقاله راجع به شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال صحبت کردیم. همانطور که احتمالا تاکنون متوجه شده‌اید، در تحلیل تکنیکال روش‌های زیادی وجود دارد که تریدر بتواند روند و قدرت چارت و نمودار را تشخیص دهد و آینده‌ی قیمتی را پیشبینی نماید. یکی از ابزارهای جذاب و در عین حال کاربردی، واگرایی است. این تکنیک می‌تواند تریدر را از جهت حرکتی روند آگاه کند و اخطارهای لازم را جهت تغییر روند به او ارائه دهد. بنابراین می‌توانیم این موضوع را به طور قطعی عنوان کنیم که تشکیل یک واگرایی، می‌تواند اخطارهای لازم را جهت تغییر روند ارسال کند و به تریدر، موقعیت‌های معاملاتی جذابی را نشان دهد. بنابراین یک تریدر می‌تواند از واگرایی در جهت دریافت سیگنال‌های معامله نیز استفاده کند.
واگرایی انواع مختلفی دارد. واگرایی عادی، واگرایی مخفی و واگرایی زمانی، از جمله انواع آن هستند که هر کدام از آن‌ها به بخش‌هایی نظیر مثبت، منفی و هوشمند تقسیم‌بندی می‌شوند. توصیه می‌شود اگر مایل به انجام فعالیت در زمینه معامله‌گری هستید، به دقت تکنیک‌های این علم را فرا گرفته و از آن‌ها در جهت افزایش بازدهی خود، استفاده نمایید. واگرایی یکی از این ابزار‌هاست که بسیار کاربردی بوده و از آن در معاملات به وفور استفاده می‌شود. در واقع هر موقعیتی که دارای واگرایی باشد، برای تریدر حکم یک موقعیت طلایی را بازی می‌کند. در انتهای این مقاله، امیدواریم از خواندن آن لذت برده باشید و این مقاله توانسته باشد اطلاعات مفید، ارزشمند و جذابی را به شما مخاطبین گرامی، ارائه کرده باشد.